काठमाडौँ । अर्जेन्टिनाले विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्लुएचओ) बाट बाहिरिने घोषणा गरेको छ । अर्जेन्टिनाका राष्ट्रपतिका प्रवक्ता म्यानुएल एडोर्नीले निर्णयको घोषणा गर्नुभएको सिएनएनले जनाएको छ ।

राष्ट्रपति (जेभियर) मिलेईले (विदेश मन्त्री) गेरार्डो वर्थेनलाई विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनमा अर्जेन्टिनाको सहभागिता फिर्ता लिन निर्देशन दिनुभएको छ । एक पत्रकार सम्मेलनलाई सम्बोधन गर्दै एडोर्नीले भन्नुभयो– ‘हामी अर्जेन्टिनीहरू कुनै अन्तर्राष्ट्रिय सङ्गठनलाई हाम्रो सार्वभौमिकतामा हस्तक्षेप गर्न दिनेछैनौँ, विशेष गरी हाम्रो स्वास्थ्यमा ।’

एडोर्नीले अर्जेन्टिनाको निर्णयलाई ‘स्वास्थ्य व्यवस्थापन सम्बन्धी गहिरो मतभेद, विशेष गरी महामारीको समयमा। जसले हामीलाई मानव इतिहासको सबैभन्दा लामो लकडाउन र केही राज्यको राजनीतिक प्रभावको सामना गर्न स्वतन्त्रताको कमीमा पुर्‍यायो’ भन्नुभयो । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले डब्लुएचओबाट अमेरिकालाई फिर्ता लिने घोषणा गर्दै कार्यकारी आदेशमा हस्ताक्षर गरेको केही सातापछि यो घोषणा आएको हो ।

पछि जारी गरिएको वक्तव्यमा अर्जेन्टिनाका राष्ट्रपति कार्यालयले डब्लुएचओलाई कोभिड–१९ महामारीको समयमा ‘(अन्तहीन क्वारेन्टाइनलाई बढावा दिएर’ आर्थिक क्षति पुर्याएको आरोप लगाएको छ ।वक्तव्यमा भनिएको छ– ‘अन्तर्राष्ट्रिय समुदायबाट यो पुनर्विचार गर्न जरुरी छ कि किन सबैले वित्त पोषण गरेका अन्तर्राष्ट्रिय सङ्गठन अस्तित्वमा छन्, जसले आफू सिर्जना गरिएका उद्देश्य पूरा गर्दैनन्, अन्तर्राष्ट्रिय राजनीतिमा संलग्न हुन्छन् र सदस्य देश भन्दा माथि आफूलाई थोप्न खोज्छन् ।’

डब्लुएचओले अर्जेन्टिनामा काम गर्छ । तथापि एडोर्नीले अर्जेन्टिनाले स्वास्थ्य व्यवस्थापनका लागि डब्लुएचओबाट वित्तीय सहयोग प्राप्त नगरेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो– ‘त्यसैले यो कदमले देशका लागि कोषको नोक्सानी प्रतिनिधित्व गर्दैन न त सेवाको गुणस्तरलाई प्रभावित गर्छ ।’

उहाँले डब्लुएचओबाट अर्जेन्टिनाको फिर्तीले अर्जेन्टिनाको हितमा ‘नीति कार्यान्वयन गर्न बढी लचिलोपन’ र ‘स्रोतको अधिक उपलब्धता’ दिने दाबी गर्नुभयो । उहाँले भन्नुभयो– ‘यसले स्वास्थ्य मामिलामा पनि सार्वभौमिकता भएको देशतर्फको हाम्रो मार्गलाई पुनः पुष्टि गर्दछ ।’ यसअघि जनवरीमा अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्नो दोस्रो कार्यकालको पहिलो दिन विश्वव्यापी स्वास्थ्य एजेन्सीबाट संयुक्त राज्यलाई फिर्ता लिने योजना घोषणा गर्नुभएको थियो ।

मिलेईद्वारा वैचारिक सहयोगीको रूपमा लिइएका ट्रम्पले जनवरीको कार्यकारी आदेशमा डब्लुएचओको आलोचना गर्दै ‘चीनको वुहानबाट उत्पन्न भएको कोभिड–१९ महामारी र अन्य विश्वव्यापी स्वास्थ्य सङ्कटको कुव्यवस्थापन, तत्काल आवश्यक सुधार अपनाउन असफल भएको र डब्लुएचओका सदस्य राष्ट्रहरूको अनुपयुक्त राजनीतिक प्रभावबाट स्वतन्त्रता प्रदर्शन गर्न नसक्नु’ विश्व स्वास्थ्य निकायबाट अमेरिकाको फिर्ताको कारण थिए भन्नुभएको थियो ।

डब्लुएचओले संयुक्त राज्य अमेरिकाको विश्वव्यापी स्वास्थ्य एजेन्सीबाट बाहिरिने घोषणामा खेद व्यक्त गरेको छ र अमेरिकीसहित विश्वभरिका मानिसहरूको स्वास्थ्य र सुरक्षाको रक्षामा डब्लुएचओको महत्त्वलाई जोड दिएको छ ।

यद्यपि एजेन्सीले संयुक्त राज्य अमेरिकाले आफ्नो निर्णयमा पुनर्विचार गर्ने आशा गरेको छ ।  विश्वभरका लाखौँ मानिसहरूको स्वास्थ्य र कल्याणका लागि अमेरिका र निकायबीचको साझेदारी कायम राख्न ‘रचनात्मक संवाद’ मा संलग्न हुन तत्पर रहेको बताएको छ ।  एजेन्सी